ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΓΙΑ ΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ...

Το μάθημα των θρησκευτικών

και πάλι στο στόχαστρο

Υπό Αναστασίου Ν. Μαρίνου

Δρος Νομικής

Αντιπροέδρου του ΣτΕ ε.τ.

 

Η προσπάθεια αποθρησκευτικοποιήσεως του λαού της Ελλάδος η οποία άρχισε την περίοδο της "Μεταπολίτευσης", όταν ο τότε "Εθνάρχης" εξεστόμισε προς τον Μακαριστόν Αρχιεπίσκοπον Αθηνών Σεραφείμ την γνωστήν φράση: "να χωρίσουμε τα τσανάκια μας", ουδέποτε εγκατελείφθη. Συνεχίσθηκε έκτοτε και επειδή δεν κατέστη δυνατόν να ολοκληρωθεί συνεχίζεται μέχρι σήμερον.

Είναι εθνικώς απαραίτητο να υπενθυμίσουμε την μέχρι σήμερα πορεία αυτής της προσπάθειας.:

Στάδιον πρώτον:

Με υπόδειξη του τότε "Εθνάρχη" επεχειρήθη να εισαχθεί χωρισμός Κράτους και Εκκλησίας με το Σχέδιον Συντάγματος του 1975 χωρίς να ενημερωθεί επί τούτου ο λαός. Έγινε προσπάθεια λαθραίας εισαγωγής χωρισμού. Έπρεπε να αντιδράσει ο υπογράφων το παρόν κείμενον με δημόσια ανακοίνωση από του βήματος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών την Ι6ην Ιανουαρίου 1975 διά να τροποποιηθεί το Σχέδιον και το κείμενον του Συντάγματος να λάβει την σημερινήν του μορφήν (Βλ. περί αυτού το βιβλίον του υπογράφοντος το παρόν: Σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας,1984, εκδ. Ιεράς Μητροπόλεως Μεγάρων και Σαλαμίνος σελ.18. εξ.)

Στάδιον δεύτερον:

Μετά την αποτυχίαν του Σχεδίου του "Εθνάρχη" την προσπάθειαν αποθρησκευτικοποιήσεως του λαού ανέλαβε το ΠΑΣΟΚ και αυτήν φοράν ετέθη στο στόχαστρον το μάθημα των θρησκευτικών στα σχολεία. Κατά την φάσιν αυτήν το θέμα έφθασε στο Συμβούλιον της Επικρατείας (ΣτΕ) το Στ' Τμήμα του οποίου υπό την προεδρίαν του υπογράφοντος το παρόν εξέδωκε την ύπ' άριμ.3356/1985 ομόφωνη απόφαση του με την οποίαν εγένοντο δεκτά τα έξης: α) Το μάθημα των θρησκευτικών πρέπει να διδάσκεται υποχρεωτικά κατά το ορθόδοξον χριστιανικόν δόγμα και επί "ικανόν" αριθμόν ωρών διδασκαλίας εβδομαδιαίως. β) Οι μαθηταί οι οποίοι είναι ορθόδοξοι υποχρεούνται να παρακολουθούν το μάθημα αυτό ως επίσης και να μετέχουν στις άλλες θρησκευτικού περιεχομένου σχολικές εκδήλωσεις(προσευχή, εκκλησιασμός), γ)0ι μαθηταί οι οποίοι είναι ετερόδοξοι, ετερόθρησκοι ή άθεοι έχουν το δικαίωμα να απέχουν αζημίως της παρακολουθήσεως του μαθήματος αυτού ἐπίμόνῃ τῇ δηλώσει των γονέων ή κηδεμόνων αυτών ότι έχουν εκ των ως άνω λόγων πρόβλημα θρησκευτικής συνειδήσεως. δ) Η δήλωσις αυτή των γονέων ή κηδεμόνων δεν προσβάλλει την θρησκευτικήν ελευθερίαν των δηλούντων ή των μαθητών.

Η απόφασις αυτή προεκάλεσε πολλές αντιδράσεις oι οποίες εκδηλώθηκαν και δι' επιθέσεων κατά του προσώπου του υπογράφοντος το παρόν κείμενον εις τον όποιον απέδωσαν τον χαρακτηρισμὀν του "φασίστα" επειδή ....εκκλησιάζεται κάθε Κυριακή. Το αστείον δε είναι ότι κατά της αποφάσεως του Δικαστηρίου επετέθη και ένας καθηγητής της θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών ο όποιος την εσχολίασε χωρίς να την έχει μελετήσει, δηλαδή έκρινε με βάση όσα είχε αναγράψει δι' αυτήν ο Τύπος.

Στάδιον τρίτον:

Φυσικόν ήταν η απόφαση αυτή να δημιουργήσει πανικόν εις τούς κυβερνητικούς παράγοντας οι οποίοι συνέχιζαν την προσπάθεια του "Εθνάρχη" και οι οποίοι απεφάσισαν, αυτή την φορά, να ακολουθήσουν άλλην οδόν πονηράν και ύπουλον διά να ολοκληρώσουν την συγκεκριμένη προσπάθεια. Με απόφαση δηλαδή του Υπουργού Εθνικής Παιδείας (τότε δεν είχε καταργηθεί ακόμα το επίθετο "Εθνική") απεφασίσθη η μείωσις των ωρών διδασκαλίας του μαθήματος των θρησκευτικών σε μία ώρα εβδομαδιαίως. Επίστεψαν ότι διά του τρόπου αυτού το μάθημα θα αχρηστευόταν στην ουσία. Επλανήθησαν όμως διότι το θέμα επανήλθεν εις το ΣτΕ το Στ’ Τμήμα του οποίου υπό την προεδρία και πάλιν του υπογράφοντος το παρόν κείμενον, εξέδωκε την υπ' αριθμ. 2I76/I995 απόφαση με την οποίαν εγένοντο δεκτά τα εξής: α) Επανελήφθη κατά το κύριον περιεχόμενον η προηγουμένη απόφαση, β) Ακυρώθηκε η απόφαση του Υπουργού Παιδείας διά τον λόγον ότι η μία (1) ώρα διδασκαλίας εβδομαδιαίως του μαθήματος των θρησκευτικών δεν ήτο "κατά τα δεδομένα της κοινής πείρας" ό "ικανός αριθμός ωρών διδασκαλίας ο οποίος, σύμφωνα με την προηγουμένη απόφαση του ΣτΕ επιβάλλεται κατά το Σύνταγμα, να διδάσκεται το μάθημα των θρησκευτικών. Η τελευταία αυτή κρίσις του ΣτΕ δεν ήτο κρίσις δικαστηρίου ουσίας, αλλά κρίσις ακυρωτική τούθ' όπερ έχει σημασίαν δι' όσους γνωρίζουν την διαφοράν. Το κρίσιμον αυτό σημείον της αποφάσεως δεν το αντελήφθησαν όμως ορισμένοι ή έκαναν ότι δεν το αντελήφθησαν ή δεν ήσαν σε θέση να το αντιληφθούν και άσκησαν κριτικήν κατά της αποφάσεως επιστημονικώς εσφαλμένη. Βλ. π.χ. τον Σταύρο Τσακυράκη, εις ΝοΒ Ιανουαρίου 1999 σελ. 145, ο οποίος ισχυρίζεται ότι το ΣτΕ παρεβίασε με την απόφαση του το δημοκρατικό πολίτευμα, αποσιωπά όμως ότι η πρώτη απόφαση του ΣτΕ παραπέμπει σε ρητές διατάξεις της κοινής νομοθεσίας δηλαδή στην βούληση του λαού με τις οποίες ορίζεται ότι ή Παιδεία αποβλέπει εις την κατά το ορθόδοξο χριστιανικό δόγμα ανάπτυξη της "θρησκευτικής" συνειδήσεως των μαθητών και τις οποίες διατάξεις δεν έκρινε το ΣτΕ ότι είναι αντισυνταγματικές.  

Στάδιον τέταρτο:

Η κατάσταση εις το θέμα αυτό παρέμεινεν έκτοτε, ως είχε κρίνει το ΣτΕ και όλως αιφνιδίως οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ επανήλθαν επ' αυτού υπό άλλην μορφήν επιθέσεως. Ειδικότερα άρχισαν σκέψεις και προτάσεις   για καθιέρωση "θρησκειολογικής" διδασκαλία του μαθήματος των θρησκευτικών δηλαδή να εισέρχονται στις σχολικές αίθουσες διδάσκαλοι όλων των θρησκειών και να διδάσκει ο κάθε ένας την δική του θρησκεία. Αλλά και αυτή ή λύση ήταν αντίθετη με ό,τι είχεν ορίσει το ΣτΕ και ο υπογράφων το παρόν αναγκάσθηκε να αντιδράσει δημοσία (Βλ. ΕΣΤΙΑ της Ι4.Ι.20ΙΙ).

Στάδιον πέμπτον:

Επηκολούθησε μετ' ολίγον και νέα προσπάθεια με πρόταση αντικαταστάσεως του μαθήματος των θρησκευτικών διά του μαθήματος "Θρησκεία και Κόσμος". Άλλα και εις την πρόταση αυτή αντέδρασεν ο υπογράφων το παρόν (Βλ. ΕΣΤΊΑ 7.4.2011).

Στάδιον έκτον:

Το Υπουργείον Διά Βίου Μάθησης ούτε τότε έκανε πίσω αλλά άρχισε να δίνει με εγκυκλίους προς τους Διευθυντές των Σχολείων οδηγίες, όσον αφορά το μάθημα των θρησκευτικών, οι οποίες ήσαν αντίθετες προς ό,τι είχε κρίνει το ΣτΕ. Το λυπηρό δε είναι ότι προς το πνεύμα των εγκυκλίων αυτών είχαν από παλιότερα συνταχθεί και ο τότε Συνήγορος του Πολίτη κ. Καμίνης και ο Πρόεδρος της Αρχής Προσωπικών Δεδομένων. Ο υπογράφων αντέδρασε και πάλιν εγγράφως (Βλ. ΕΣΤΙΑ 26.6.2011). Και εφθάσαμεν αισίως εις το σημερινόν στάδιον.

Στάδιον έβδομον:

Tο Υπουργείον Διά Βίου μάθησης έστειλε στα σχολεία (Δημοτικό και Γυμνάσια) "Ειδικό Πιλοτικό Πρόγραμμα Σπουδών στα θρησκευτικά" και με το πρόγραμμα αυτό εις το μάθημα των θρησκευτικών δίδεται περιεχόμενο θρησκειολογικό διότι περιέχει ιστορικοσυγκριτική θεώρηση των θρησκειών (Ιουδαϊσμού, Μουσουλμανισμού, Ινδουισμού, Ταοϊσμού και Κομφουκιανισμού) σε σχέση με τον Χριστιανισμό. Αλλά και τα θέματα του Χριστιανισμού φαίνονται να αναλύονται όχι με βάση την επιστήμην της Θεολογίας και το Δόγμα, αλλά κατά τρόπον εμπειρικόν και κοινωνικόν. Με άλλα λόγια με βάση αυτές τις οδηγίες η διδασκαλία του μαθήματος των θρησκευτικών δεν πραγματοποιείται στα πλαίσια του Ορθοδόξου Χριστιανικού Δόγματος, αλλά αποτελεί μίαν ιστορικήν και μόνον αφήγησιν, δυσνόητη εν πολλοίς, και γι' αυτό σε πολλά σχολεία οι δάσκαλοι και οι καθηγητές αρνήθηκαν να χρησιμοποιήσουν τις οδηγίες αυτές, ως μας επληρηφόρησαν πολλοί αρμόδιοι.

Πέραν αυτού υπάρχει μία αοριστία ως προς τον αριθμόν των ωρών διδασκαλίας του μαθήματος των θρησκευτικών. Με άλλα λόγια το Υπουργείον περιφρονεί το περιεχόμενο των αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου της χώρας και προσπαθεί η περιφρόνηση αυτή να γίνεται κατά τρόπον συγκεκαλυμένον, εφ' όσον μάλιστα δεν έχει διανεμηθεί και βιβλίο για το μάθημα των θρησκευτικών.

Η προσπάθεια όμως αποθρησκευτικοποιήσεως της νεολαίας εκδηλώνεται τώρα τελευταία όχι μόνο από το Υπουργείον Διά Βίου μάθησης, αλλά και από διαφόρους άλλους δημόσιους λειτουργούς. Έτσι ο Δήμαρχος Αθηναίων κ. Γ. Καμίνης, όπως αναφέρουν πληροφορίες, απηγόρευσε την τέλεση πρωινής προσευχής στις κατασκηνώσεις του Δήμου, ο δε βουλευτής του κόμματος της Δημοκρατικής Αριστεράς κ. Γρ. Ψαριανός έκαμε, επερώτηση στην Βουλήν διαμαρτυρόμενος διότι, ενώ είμαστε, όπως λέγει, μία "ελεύθερη πολυπολιτισμική και ανεξίθρησκη κοινωνία", τείνουμε με τους αγιασμούς στα σχολείο: να γίνουμε ένα "θεοκρατικό καθεστώς. Για την τελευταίαν αυτήν ενέργειαν αντέδρασα δημοσία (Βλ. Εφημ. ΕΣΤΙΑ της 21.10.2011).

Όλα όμως αυτά αποδεικνύουν ότι η προσπάθεια αποθρησκευτικοποιήσεως της νεολαίας κινείται βάσει σχεδίου και ο καθείς είναι ελεύθερος να υπόθεση ποίοι πατρονάρουν αυτό το σχέδιο. Η πολιτική ηγεσία του τόπου δεν πρόκειται να ασχοληθεί με το ζήτημα.

Νοέμβριος 2011

Αν. Ν. Μαρίνος Δρ. Ν.

Αντιπρόεδρος του ΣτΕ ε.τ.